Blog #12 Pranayama प्राणायाम – Yoga’s vierde stap richting verlichting
Yoga. Voor veel mensen hier in het Westen een verwarrend onderwerp. Is yoga een sport? Is yoga rekje-strekje? Waar is yoga écht voor bedoeld? Wat heeft yoga met spirituele groei te maken? Is yoga een religie? Of is yoga een lifestyle?
Dit is de vierde blog over de maar liefst acht ‘ledematen’ van yoga, volgens het boek: De Yoga Sutras van Patanjali. Ook wel gezien als de Thora, de Bijbel en de Koran onder de yogi’s!
We gaan door met de yogische ledemaat genaamd Pranayama प्राणायाम, wat gaat over… ademhaling! Nou, ja… niet alleen ademhaling eigenlijk, want er zit veel meer diepgang achter dan jezelf misschien wel denkt!
Ready? Ok, breathe in… hold… and out…
Wat betekent Pranayama प्राणायाम?
Het begrip “pranayama” is afkomstig uit het Sanskriet en bestaat uit twee onderdelen: prana, wat ‘levenskracht’ of levensenergie is, en ayama, wat ‘verlenging’ of ‘beheersing’ verwijst. “Pranayama” verwijst letterlijk naar “het verlengen of beheersen van de levensenergie.”
Prana प्राण, het eerste gedeelte van deze term; laten we die even ontleden. Prana betekent in het Sanskriet de levensenergie of levenskracht die door alles en iedereen heen stroomt. Wellicht heb je ook wel eens gehoord van de term ‘Qi’, wat in Chinese spirituele tradities wordt gebruikt voor levensenergie. Het wordt gezien als de essentiële energie die alle levende wezens ondersteunt. Er wordt beweerd dat Prana door kleine energiekanalen in het lichaam stroomt, die ook wel nadi’s worden genoemd, en biedt voeding aan zowel het fysieke lichaam als de geest. Een mens zou maar liefst 72.000(!) nadi’s hebben stromen door het lichaam heen, waarbij Ida, Pingala en Sushuma de drie belangrijkste nadi’s zijn. De pranayama oefening genaamd nadi shodhana, zorgt voor het reinigen van de nadi’s. Maar daar later meer over!
In yoga en andere spirituele tradities wordt prana beschouwd als cruciaal voor het behoud van gezondheid, vitaliteit en evenwicht. Met behulp van methoden zoals ademhalingstechnieken (pranayama) is het mogelijk om de prana-energie te reguleren en te versterken, zodat je je fysieke, mentale en spirituele welzijn kunt verbeteren.
Ademhaling bestaat uit drie delen: inademen, pauze, uitademen. Dit is net zoals het leven: adem je teveel in dan neem je alleen maar van anderen, maar geeft niets terug. Rust je te veel uit, zit er geen leven in. Adem je alleen maar uit dan geef je te veel van jezelf.
Wees de schildpad, niet de hond.
Hier in het Westen wordt de levensduur van een mens gemeten aan de hand van hoeveel jaren je spendeert hier op Aarde. Maar volgens de yogische filosofie is dit niet helemaal correct…
Veel beschavingen in het verre verleden hadden uiteraard, net als ons nu in de 21e eeuw, de neiging om te groeien in het leven. Te leren. Te ontwikkelen. Maar toentertijd was er niet zoiets als Google of ChatGPT uiteraard. Maar wat ze wel hadden was… jawel, Moeder Natuur! Omdat wij mensen ook onderdeel zijn van de natuur, is het alleen maar logisch dat wanneer je haar nauwkeurig zou bestuderen, je achter veel antwoorden op levensvragen zou kunnen komen!
Volgens de yogische filosofie wordt je levensduur namelijk gemeten door… je ademhaling. Beter gezegd: de kwaliteit van je levensadem! Wanneer je kijkt naar dieren, zoals een hond, hoe ademt het eigenlijk? Juist, snel! Een hond heeft namelijk een gemiddelde ademhaling van 15 tot 35 keer per minuut. Dat is dus gemiddeld 1,7 keer per seconde! Hierbij leeft de gemiddelde hond tussen de 10 en 15 jaar. Maar wanneer je naar een schildpad kijkt, ligt de situatie wel anders!
De gemiddelde (land)schildpad ademt tussen de 4 en 6 keer(!) per minuut. Het wordt nog meer bizar, want wist je dat schildpadden met één diepe ademteug maar liefst 5(!!) uren onder water kunnen doorbrengen? Maar vaak doen ze dit niet vaak en blijven gemiddeld ‘slechts’ 40 minuten koppie onder… Dan nog, een zeer indrukwekkende prestatie waar wij landrotters alleen maar van kunnen dromen!
Maar… wat is het geheim precies? Wellicht had je het al kunnen raden: een gezonde ademhaling is de sleutel tot het ontgrendelen van de deur naar een langer leven. Veel mensen ademen verkeerd, waarbij ik met name doel op ademen door de borstkas en schouders. Dit is waar je adem heen verhuisd wanneer je onder druk en stress zit. Of bijvoorbeeld verdrietig bent. Maar de meest natuurlijke manier van ademhaling is wanneer je je buik bij het inademen boller wordt en bij het uitademen intrekt.
Controleer je je ademhaling, dan controleer je ook de mate waarbij je meegesleept wordt door je opkomende emoties en wordt je er steeds minder slachtoffer van. Kortom: Wees net zoals een schildpad en niet zoals een hond! Ook al zijn sommige honden super cute…
Pranayama. De brug tussen het aardse en spirituele.
In de eerste blog over De Yoga Sutras van Patanjali (Blog #8 De Yoga Sutras van Patanjali – Waar komt Sound Healing nu écht vandaan?), vind je alle acht ledematen van yoga kort en kracht de revue passeren. Ze passeren even kort de revue: #1 Yama, #2 Niyama, #3 Asana, #4 Pranayama, #5. Pratyahara, #6 Dharana. #7 Dhyana en #8 Samadhi.
Wanneer we kijken naar de eerste drie ledematen: #1 Yama, #2 Niyama en #3 Asana. Deze drie yoga onderdelen hebben te maken met jouw ontwikkeling en verantwoordelijkheid naar jouw omgeving toe waar je je ook bevindt (Yama), de ontwikkeling van jezelf (Niyama) en het goed fysiek fit blijven (Asana). Alhoewel er geen reeks yoga asanas beschreven staan in De Yoga Sutras van Patanjali. Er staat slechts in dat je recht en comfortabel moet zitten, maar goed, dat terzijde! De vierde ledemaat, Pranayama, gaat in de volksmond over je ‘ademhaling controleren en managen’. Door ‘correct’, dus natuurlijk adem te halen kalmeer je niet alleen je identificering met bepaalde emoties waar je helemaal door opgeslokt bent, maar is het ook iets mentaals waar je doorheen gaat. Pranayama beïnvloed dus kortom ook je mentale gesteldheid. Je kalmeert vrijwel meteen, spanningen verdwijnen, bepaalde fysieke pijnklachten verdwijnen langzaam maar zeker uit het lichaam…
Vandaar dat de beoefening van Pranayama ook wel ‘De brug tussen het aardse (fysieke lichaam) en spirituele (hogere staat van bewustzijn) wordt genoemd! Het zit daarom ook letterlijk gepositioneerd tussen het fysieke lichaam in de juiste zithouding positioneren (Asana) en het terugtrekken van de zintuigen (Pratyahara), wat het begin is van de geestelijke en spirituele beoefeningen van yoga.
Als laatste kun je in de Yoga Sutra’s van Patanjali de sutras die over pranayama gaan, lezen in Sutra 2.49-2.53 om precies te zijn. Hierin wordt pranayama niet alleen gezien als een middel om de ademhaling te reguleren, maar ook als een cruciaal hulpmiddel om het mentale lawaai te verminderen en de geest voor te bereiden op concentratie (dharana, de zesde ledemaat). Eenvoudiger beschreven, is het dus de brug tussen de fysieke houdingen (asanas) en het innerlijke werk van meditatie en concentratie.
Patanjali beschreef pranayama als een methode om de ademhaling te vertragen en te verlengen. Door te focussen op de ademhaling, kan een yogi de interne verstoringen van de geest kalmeren en zich voorbereiden op de hogere staten van bewustzijn die yoga biedt.
Pranayama. De drager van Prana.
Pranayama heeft zijn oorsprong in de oude vedische tradities van India, die duizenden jaren oud zijn. In de vroege vedische teksten, zoals de Rig Veda en Upanishads, wordt de ademhaling beschreven als de drager van prana, de universele levensenergie die door alles en iedereen circuleert. Deze teksten gaven aan dat prana cruciaal is voor het leven en dat het beheersen ervan resulteert in een gezond lichaam en een heldere geest.
Hoewel pranayama zijn oorsprong vindt in deze oude tradities, heeft Patanjali het op een systematische manier geïntegreerd in de yogaleer. Dit zorgde ervoor dat het eenvoudiger en toegankelijker werd voor beoefenaars in hun dagelijkse leven. Hoewel de korte sutras nog steeds soms veel tot de verbeelding overlaten, omdat er geen instructies tot in detail worden weergegeven vaak, siert het de sutras wel omdat ze kort, bondig en hierdoor juist krachtig overkomen!
Hoe pas je Pranayama praktisch toe in het leven?
Pranayama verwijst in wezen naar het bewust ademen. Hoewel er tal van verschillende methoden zijn, kun je starten met een paar basis pranayama-oefeningen om je bewustzijn van je ademhaling te vergroten en de voordelen ervan te ervaren. Hier zijn een aantal fundamentele technieken die je kunt gebruiken:
Deze aanpak richt zich op het reinigen van de energiekanalen (nadi’s) in het lichaam, wat leidt tot een betere energiestroom en een evenwicht tussen de linker- en rechterhersenhelften. Dit stimuleert helderheid en focus.
Hoe kun je het aanpakken?
- Zitten in een prettige houding met een rechte rug.
- Sluit je rechter neusgat met je rechter duim en adem geleidelijk in via je linker neusgat.
- Sluit daarna je linkerneusgat met je ringvinger en adem uit via je rechterneusgat.
- Herhaal dit ritme om de beurt tussen de neusgaten.
Ujjayi, ook wel de oceaanademhaling genoemd, draagt bij aan het verbeteren van de focus en het verlichten van de geest. Het produceert een zacht geluid in de keel, wat een sterke verbinding met de ademhaling bevordert.
Hoe kun je het aanpakken?
- Houd je in een prettige positie en adem kalm in en uit via je neus.
- Knijp je keel zachtjes samen terwijl je ademt, wat leidt tot een licht sissend geluid.
- Blijf gericht op het geluid en de ervaring van de ademhaling in je keel.
Kapalabhati is een effectieve reinigingsoefening die zowel de longen als de geest bevordert. Het wordt vaak ingezet om de geest te verlichten en het energieniveau te verbeteren.
Hoe kun je het aanpakken?
- Zit in een prettige positie met je rug rechtop.
- Adem diep door je neus.
- Begin met korte, krachtige ademhalingen via je neus, terwijl je je buikspieren intensief samentrekt.
- Laat de inademing stilstaan terwijl je krachtige uitademingen uitvoert.
Bhramari is een simpele, maar uiterst doeltreffende methode om de geest te kalmeren en angst en stress te verlichten. Het maakt een vrolijk geluid dat de aandacht naar binnen trekt.
Hoe kun je het aanpakken?
- Houd je in een prettige positie en sluit je ogen.
- Adem diep in en adem uit terwijl je een zoemend geluid produceert, vergelijkbaar met dat van een bij, terwijl je je lippen gesloten houdt.
- Focus op het geluid en de trillingen in je gedachten.
De vele (gezonde) voordelen van Pranayama.
Het frequent praktiseren van pranayama biedt tal van voordelen, zowel op fysiek als mentaal vlak. Een aantal van de voornaamste voordelen zijn:
- Pranayama verlicht stress en angst door het para-sympathische zenuwstelsel te activeren, wat het lichaam ontspant en de geest tot rust brengt. Dit helpt om stress en angst te verminderen.
- Verbetert de longcapaciteit: Pranayama vergroot de capaciteit van de longen en verbetert de algehele ademhalingsfunctie door bewuste ademhalingsoefeningen te uitvoeren.
- Pranayama draagt bij aan het kalmeren van de geest en het verminderen van afleidingen, waardoor de focus en concentratie toenemen. Dit is vooral voordelig voor meditatie en het vergroten van mentale helderheid.
Pranayama bevordert de bloedsomloop en de zuurstofafgifte aan de cellen, wat bijdraagt aan het verjongen van het lichaam en het verbeteren van de algehele gezondheid.
Verbetert de emotionele balans: Het bewust beheersen van de ademhaling maakt het mogelijk om emoties beter te reguleren en te verwerken, wat resulteert in een diepere emotionele evenwicht en welzijn.
Pranayama in een notendop.
Pranayama, zoals uiteengezet door Patanjali, omvat veel meer dan alleen een methode voor ademhaling. Het is een essentieel aspect van yogaoefeningen dat bijdragen aan het kalmeren van de geest, het beheersen van de energie in het lichaam en het verrijken van het bewustzijn. Door pranayama in je dagelijks leven op te nemen, kun je niet alleen de fysieke en mentale voordelen ervaren, maar ook een diepere band met jezelf en de omgeving opbouwen. Bovendien leef je langer wanneer je ademhaling bewuster en langzamer wordt.
Pranayama is een effectief middel om je praktijk verder te verkennen en een gevoel van algehele welzijn te stimuleren, ongeacht of je een beginner bent of een ervaren yogi bent. Wat je nodig hebt, is je adem – iets dat altijd bij je aanwezig is en je ondersteunt bij het bewuster ervaren van elk moment. Prana inademen is het eerste wat je deed tijdens deze reïncarnatie en prana uitademen is het laatste wat je zult doen tijdens deze reïncarnatie: Ga er dus bewuster mee om!
Een juweel voor in je boekenkast.
Het boek ‘De Yoga Sutras van Patanjali’, zijn volop verkrijgbaar in standaard paperback of iets luxere hardcover versies verkrijgbaar. Maar wist je ook dat er exemplaren zijn die voelen, ruiken en eruit zien als juweeltjes voor in je boekenkast? En daarbij ook nog 100% ecologisch vervaardigd zijn?
Stap in de wereld van Vedic Cosmos! Dit familiebedrijf zit gevestigd in Zuid-India; Tamil Nadu om precies te zijn. Zij produceren diverse boeken over de Vedische wijsheid, zoals: De Bhagavad Gita, De Ramayana, De Guru Gita en De Yoga Sutras van Patanjali!
Alle boeken komen met een speciaal ontworpen boek-vormgegeven houten box, waarbij er gebruik is gemaakt van maar liefst drie verschillende houtsoorten:
- Esdoornhout
- Walnotenhout
- Eikenhout
Ook is de houten box aan de buitenzijde vormgegeven met kleurrijke illustraties, zodat je altijd getriggerd wordt om de inhoud van het boek te lezen, wat overigens veel meer tot leven komt dan bij een normaal boek het geval is!
In dit boek kun je de originele Sanskrit verzen terugvinden, hun vertaling in het fonetisch en hiervan ook de vertaling in het Hindi (Devanagri) en Engels, zodat het begrijpbaar is voor iedereen.
Om dit artistieke boek een langere houdbaarheid te geven, werd er gebruik gemaakt van speciaal zuur-vrij papier, afkomstig van duurzame Europese bossen. De gehele editie is als laatste ook nog eens geprint met milieuvriendelijke vegetarische inkt, gemaakt vanuit natuurlijke Japanse ingrediënten!
Wat het geheel helemaal afmaakt zijn de Swarovski diamantjes die de cover van de boeken versieren, de goudkleurige folieranden om de wervelkolommen, de gouden vergulde hoek-clips en de unieke laser-vervaardigde goudkleurige boekenleggers!
Waarom zou je De Yoga Sutras van Patanjali willen kopen?
✅ Een juweel voor in de boekenkast,
✅ Geschikt als cadeaugeschenk op verjaardagen, bruiloften en (Hindoeïstische)feestdagen,
✅ Vervaardigd met duurzame Europese bossen,
✅ Voor ALLE teksten en illustraties is vegetarische Japanse inkt gebruikt,
✅ Compleet met zeer unieke en fraaie goudkleurige metalen boekenlegger,
✅ 100% geproduceerd in India, waarbij het voldoet aan de meest strenge keuringseisen, zoals: Tüv Rheinland certificaat (ISO 9001:2015) en FSC C125048,
✅ De spirituele content van dit boek komt veel meer tot leven en belevenis, dankzij unieke vervaardiging van het boek.
Verschillende edities: Luxe. Luxer. Insanely Luxe!
