Blog #14 Dharana धारणा – Yoga’s zesde stap richting verlichting
Yoga. Voor veel mensen hier in het Westen een verwarrend onderwerp. Is yoga een sport? Is yoga rekje-strekje? Waar is yoga écht voor bedoeld? Wat heeft yoga met spirituele groei te maken? Is yoga een religie? Of is yoga een lifestyle?
Dit is de zesde blog over de maar liefst acht ‘ledematen’ van yoga, volgens het boek: De Yoga Sutras van Patanjali. Ook wel gezien als de Thora, de Bijbel en de Koran onder de yogi’s!
We gaan door met de yogische ledemaat genaamd Dharana धारणा oftewel concentreren. Concentratie lijkt wellicht onnodig om te benoemen, juist omdat het zo vanzelfsprekend is. Maar vergis je hier niet in, want concentreren is key voor mediteren en om ook maar iets nuttigs van je leven te maken!
‘Hey! Effe concentreren nu, ok?!’ ‘OMG! Focus je nu eens hierop man!’ ‘Ok. Haal diep adem en zoom nu eens in op je werk. Zo moeilijk is het toch niet?’
Waarschijnlijk zul je in je jeugd of zelfs vandaag de dag, wel eens iets in de trand van bovenstaande zinnen naar je hoofd geslingerd hebben gekregen. Of dit nu van je docent biologie (compleet met witte geitenwollensokken in bruine leren sandalen) was of je ouders. Als kind en tiener kreeg je vast vaak te horen, wanneer je weer eens afgeleid was, dat je je moest concentreren op wat je momenteel aan het doen was. Maar… wanneer je vroeg aan de desbetreffende persoon HOE dit nu in godsnaam moest, werden ze hoogstwaarschijnlijk zenuwachtig omdat ook zij het desbetreffende antwoord op deze prangende vraag niet goed wisten te beantwoorden…
Ook niet zo verwonderlijk, omdat hen exact hetzelfde werd verteld tijdens hun kinder- en tienerjaren, waarbij ook zij misschien de vraag hadden: Ja maar… HOE moet ik dan concentreren en wat betekent het nu écht?! Iets wat je niet geleerd is, kun je nu eenmaal niet doorgeven. En zo begint de cirkel van onopgeloste concentratie-samsara… En dit terwijl het leren concentreren in feite essentieel is voor de kwaliteit van je leven. Beter gezegd nog: Concentratie bepaalt voor het meeste, al niet helemaal, de kwaliteit van jouw leven! Hoe mooier en bevredigend zou jouw leven wel niet zijn wanneer je leert hoe je kunt concentreren?
Wat betekent Dharana धारणा precies?
Dharana, het zesde ledemaat van het achtvoudige yogapad dat in de Yoga Sutra’s van Patanjali wordt uitgelegd, verwijst naar “concentratie” of “vastberaden aandacht”. Het Sanskriet woord Dharana verwijst naar “vasthouden” of “houden”. Het betreft de techniek om je gedachten te concentreren op een bepaald object, geluid, gedachte of idee. Deze stap is cruciaal om het drukke denken te verlichten en de fundamenten te leggen voor meditatie (Dhyana) en uiteindelijk verlichting te kunnen bereiken oftewel: Samadhi. Deze term en achtste ledemaat van yoga komt trouwens uitgebreid aan bod in blog 16!
Dharana vereist mentale stabiliteit, waarbij de yogi op een bewuste manier bepaalt waar de aandacht naartoe gaat, terwijl afleidingen actief worden genegeerd. Het is een activiteit die strenge discipline en vastberadenheid vereist, en resulteert in een diepe innerlijke rust.
In de Yoga Sutra’s van Patanjali wordt Dharana gekarakteriseerd als een essentieel aspect van innerlijke oefening (Antaranga), samen met Dhyana (meditatie) en Samadhi (eenheid). Deze drie worden samen Samyama genoemd en zijn de belangrijkste fasen van yogische ontwikkeling. Een essentieel vers dat Dharana verduidelijkt, is:
Sutra 3.1:
देशबन्धः चित्तस्य धारणा ॥१॥
deshah bandhah chittasya dharana
Concentratie is het fixeren van de bewustzijnsstroom op een gekozen focuspunt.
Dit onderstreept de waarde van gerichte aandacht, een essentiële vaardigheden die helpen om innerlijke rust en helderheid te realiseren. En hierboven op ook het behalen van (levens)doelen, waardoor je bepaald karma inlost van dit huidige leven. Maar dat is een blog op zichzelf voor een andere keer!
Waar komt Dharana धारणा vandaan?
Dharana vindt zijn oorsprong in de eeuwenoude yogatraditie van India, zoals vermeld in de Yoga Sutra’s (ongeveer 200 v.Chr.). Het concept van mentale concentratie en focus is echter al te vinden in oudere teksten zoals de Upanishads, waar meditatie en contemplatie worden geëerd als een manier om de waarheid te verkennen.
Historisch gezien werd Dharana toegepast door yogi’s en spirituele zoekers om zich voor te bereiden op hogere niveaus van bewustzijn. Het vormde een essentieel element van het pad naar verlichting en werd vaak samengevoegd met mantra recitatie, ademhalingstechnieken (pranayama) en visualisaties.
Wilskracht baart kunst
Wilskracht. Een vaak ondergeschoven kindje dat nu ook meer naar voren geschoven mag worden en meer ‘focus’ mag krijgen! Wilskracht is een aspect dat je eigenlijk eerst zou moeten ontwikkelen vóórdat je gaat concentreren. Het staat ook wel bekend als zelfbeheersing of mentale kracht, verwijzend naar de capaciteit om je gedachten, emoties en gedrag te beheersen om een doel te realiseren, zelfs wanneer er verleidingen, afleidingen of uitdagingen op je pad verschijnen. Het is de innerlijke kracht die je ondersteunt bij het doorzetten, discipline behouden en het maken van beslissingen die passen bij je langetermijndoelen in plaats van alleen voor kortetermijnbevrediging.
Succes in het leven, of dit nu op zakelijk, carrière, relationeel of gezondheidsvlak is, vergt constante herhaling op vrijwel dagelijkse basis. De meer je iets herhaald, hoe meer het doorsijpelt van je bewustzijn naar je onderbewustzijn. En eenmaal in het onderbewustzijn aangekomen, wordt het een gewoonte oftewel een conditionering. Het voelt aan als tweede natuur, waardoor de handeling je zelf minder energie kost, zodat je deze bespaarde energie weer kunt her-investeren in iets anders.
Wilskracht wordt vaak geassocieerd met een spier: het kan worden getraind en sterker worden, maar het kan ook vermoeid raken door te veel gebruik zonder herstel.
Wat zijn voorbeelden van het toepassen van wilskracht in je dagelijkse leven?
Gezondheid: Kies voor een gezonde maaltijd in plaats van fastfood.
Financiën: Vermijd de neiging om ondoordacht iets aan te schaffen en organiseer je uitgaven.
Relaties: Neem een pauze en tel tot tien voordat je een conflict aanpakt.
Persoonlijke ontwikkeling: Continueer met een interessante cursus of een nieuwe vaardigheden en maak het ook daadwerkelijk af!
Door wilskracht te ontwikkelen, zorg je voor een leven dat krachtiger en betekenisvoller is, en ben je beter in staat om je volledige potentieel te realiseren.
Dharana धारणा beoefenen in het dagelijkse leven
Hoewel Dharana aanvankelijk gericht was op spirituele ontwikkeling, is het ook van groot belang in het hedendaagse leven, waar afleiding overal te vinden is. Hier zijn handige manieren om Dharana in je dagelijkse routine te integreren:
Begin met het letten op je ademhaling. Bijvoorbeeld, tel elke in- en uitademing. Als je opmerkt dat je gedachten afdwalen, moet je je aandacht terugkeren naar je ademhaling. Dit ondersteunt je in het verbeteren van je concentratievermogen.
Gebruik een voorwerp of een kaarsvlam.
Selecteer een fysiek voorwerp, zoals een kaarsvlam, en concentreer al je aandacht daarop. Controleer de kleuren, bewegingen en vormen zonder je te laten afleiden. Deze oefening, die Trataka wordt genoemd, ondersteunt het kalmeren van de geest.
Meditatie met een mantra.
Herhaal een mantra, zoals “AUM” of een ander betekenisvol woord voor jou. De herhaling vormt een fundament voor de geest, wat helpt om afleidingen te verlichten.
Visualisatie is wellicht wel de meest leuke, maar ook krachtigste middel om situaties aan te roepen en jouw realiteit om te buigen naar jouw eigen en unieke wil. Stel je een rustige plek voor, zoals een bos of strand, en concentreer je op de details van deze plek. Dit helpt uiteraard om innerlijke kalmte te bevorderen en stress te verminderen. Wat kan helpen hierbij is achtergrondgeluiden van een bos, strand of de bergen bijvoorbeeld. Het geeft je het gevoel alsof je er ook echt daadwerkelijk fysiek bent.
Luister aandachtig en met volle aandacht, zonder afleiding en andere prikkelingen, naar één enkel geluid; zoals het tikken van een klok of het geluid van een muziekinstrument. Probeer volledig op te gaan in het luisteren, zonder andere gedachten toe te laten, waardoor je optimaal gebruik maakt van jouw eigen concentratievermogen.
Dharana धारणा voordelen: Wat levert het op?
Verbeterde concentratie
Je geest wordt minder snel afgeleid, wat je helpt om productiever en efficiënter te zijn in je dagelijkse bezigheden.
Het verlichten van stress
Door je focus te leggen, verminder je de mentale onrust en vergroot je je innerlijke rust.
Diepere reflectie
Dharana vormt de basis voor meditatie en ondersteunt het ontwikkelen van een rustige geest, wat cruciaal is voor spirituele ontwikkeling.
Zelfreflectie
Het ondersteunt je bij het bewustzijn van je gedachten, emoties en gewoonten, wat je in staat stelt om verstandiger beslissingen in je leven te nemen.
Meer innerlijke kalmte
Oefenen met het concentreren van je aandacht helpt je om effectiever om te gaan met lastige situaties en emotionele problemen.
In een wereld vol afleiding en multitasking is het praktiseren van Dharana van groter belang dan ooit tevoren. Het stelt je in staat om je te richten op wat werkelijk van belang is, zowel in je werk als in je privéleven. Dharana biedt een effectieve methode om innerlijke rust en mentale helderheid te ontwikkelen, ongeacht of je een student, professional of spirituele zoeker bent. Kortom: de combinatie van het ontwikkelen van wilskracht en leren concentreren zorgt ervoor dat je bepaalde (levens)doelen zult gaan behalen en een klein heuveltje op je levenspad niet aanziet voor een gebergte á la Himalaya. Je zult veel meer veerkracht in het leven hebben en niet bij de eerste tegenslag de handdoek al in de ring gooien. In plaats hiervan ga je op zoek naar andere wegen die je zullen leiden naar het behalen van je doel.
Door te starten met eenvoudige stappen, zoals het concentreren van je aandacht op je ademhaling of een eenvoudig object, kun je langzaam de voordelen van Dharana ervaren en een meer evenwichtig leven leiden. Patanjali onderstreepte dat Dharana een essentieel hulpmiddel is voor het bereiken van innerlijke vrijheid en een diepe, meditatieve stilte.
Een juweel voor in je boekenkast.
Het boek ‘De Yoga Sutras van Patanjali’, zijn volop verkrijgbaar in standaard paperback of iets luxere hardcover versies verkrijgbaar. Maar wist je ook dat er exemplaren zijn die voelen, ruiken en eruit zien als juweeltjes voor in je boekenkast? En daarbij ook nog 100% ecologisch vervaardigd zijn?
Stap in de wereld van Vedic Cosmos! Dit familiebedrijf zit gevestigd in Zuid-India; Tamil Nadu om precies te zijn. Zij produceren diverse boeken over de Vedische wijsheid, zoals: De Bhagavad Gita, De Ramayana, De Guru Gita en De Yoga Sutras van Patanjali!
Alle boeken komen met een speciaal ontworpen boek-vormgegeven houten box, waarbij er gebruik is gemaakt van maar liefst drie verschillende houtsoorten:
- Esdoornhout
- Walnotenhout
- Eikenhout
Ook is de houten box aan de buitenzijde vormgegeven met kleurrijke illustraties, zodat je altijd getriggerd wordt om de inhoud van het boek te lezen, wat overigens veel meer tot leven komt dan bij een normaal boek het geval is!
In dit boek kun je de originele Sanskrit verzen terugvinden, hun vertaling in het fonetisch en hiervan ook de vertaling in het Hindi (Devanagri) en Engels, zodat het begrijpbaar is voor iedereen.
Om dit artistieke boek een langere houdbaarheid te geven, werd er gebruik gemaakt van speciaal zuur-vrij papier, afkomstig van duurzame Europese bossen. De gehele editie is als laatste ook nog eens geprint met milieuvriendelijke vegetarische inkt, gemaakt vanuit natuurlijke Japanse ingrediënten!
Wat het geheel helemaal afmaakt zijn de Swarovski diamantjes die de cover van de boeken versieren, de goudkleurige folieranden om de wervelkolommen, de gouden vergulde hoek-clips en de unieke laser-vervaardigde goudkleurige boekenleggers!
Waarom zou je De Yoga Sutras van Patanjali willen kopen?
✅ Een juweel voor in de boekenkast,
✅ Geschikt als cadeaugeschenk op verjaardagen, bruiloften en (Hindoeïstische)feestdagen,
✅ Vervaardigd met duurzame Europese bossen,
✅ Voor ALLE teksten en illustraties is vegetarische Japanse inkt gebruikt,
✅ Compleet met zeer unieke en fraaie goudkleurige metalen boekenlegger,
✅ 100% geproduceerd in India, waarbij het voldoet aan de meest strenge keuringseisen, zoals: Tüv Rheinland certificaat (ISO 9001:2015) en FSC C125048,
✅ De spirituele content van dit boek komt veel meer tot leven en belevenis, dankzij unieke vervaardiging van het boek.
Verschillende edities: Luxe. Luxer. Insanely Luxe!
